Su. Abu atəş, xakü baddan xəlq olduq,
Neçə şirin-şirin canlar qocalır.
(“Novruz”)
Abü ataş, xakü baddan xalq oldu,
Urufdu ki, dördü beşdən asıldı.
... Ətraflı
1. Niysan (aprel) ayında yağan yağış.
2. Məcazi mənada: çox axan göz yaşı. Pəri əhvalatı bilib, gözünün yaşını ab-leysan kimi qırmızı yanaqları aşağı axıtmağa başladı... (“Abbas və Gülgəz”)... Ətraflı
Şah Abbasın dövrünə aid, onun adı ilə bağlı olan gümüş pul. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Sonrakı dönəmlərdə dörd şahılıq ağ pul da abbası adlanıb.
– Ay ağa, nə deyim. Bundan əvvəl çörək bir abba... Ətraflı
Azərbaycan dilinin izahlı lüğətində sözün sərsəri, avara, dərbədər mənası ilə yanaşı, dərviş, qələndər mənası da göstərilmişdir. Dialektlərdə bilikli, bilici, yetim mənaları da var. Dastanlarda b... Ətraflı
Sərsəri // dərviş, qələndər. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dialektlərdə bilikli, bilici, həmçinin yetim mənaları da var. Bunda başqa, xalqımızın etnogenezində iştirak etmiş tayfalardan birinin ad... Ətraflı
Açıq-göy, mavirəngli. Al-yaşıl, abı sarı,
Bənövüş qara, qırmızı,
Alasan, geydirəsən
Həmişə yara qırmızı.
(“Bəhram-Gülxəndan”)... Ətraflı
Əfsanəyə görə, zülmətdə olan bir çeşmənin suyu, dirilik suyu. Abi-həyat kimi daim axarsan,
Haqqın camalına hərdən baxarsan,
Dolana-dolana evlər yıxarsan,
Mənim Əslim buralardan keçdimi?
... Ətraflı
1. Cənnətdə Kövsər bulağının suyu.
2. Məcazi mənada: içki. Qəflətdən ayıldım, açdım gözümü,
Xaki-övliyaya sürtdüm üzümü,
Dindirdilər, haqq danışdım sözümü,
Al, iç abi-kövsərdən, qan, dedilər.
... Ətraflı
Cənnətdəki kövsər bulağının suyu. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dastanda şərab mənasında işlədilir. Piyalələr abi-kövsərlə doldu. (“Zərnişan xanımın Çənlibelə gəlməyi”) (İ.A., B.A)... Ətraflı
1. Niysan (aprel) ayında yağan yağış.
2. Məcazi mənada: çox axan göz yaşı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Keçəl Həmzə asta-asta sərtövləyə yaxınlaşdı. Sərtövlənin qabağında peyinin üstə oturub göz... Ətraflı
Bax: abi-leysan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Nigar xanımın gözləri elə dolub, elə dolub ki, elə bir bahar bulududu. Elə haya bənddi ki, abi-neysan kimi süzülüb tökülsün. (“Koroğlunun qocalığı”)... Ətraflı
Sərin, duru su // içki. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Sevgilim geyib valadan,
Rəngi seçilməz laladan,
İçib abi-zülaladan,
Gözləri xumar görünür. (Paris nüsxəsi, 5-ci məclisi)... Ətraflı
1. Sulu, şirəli.
2. Məcazi mənada: mənalı, təsirli, gözəl ifadəli.
3. Məcazi mənada: möhkəm və iti. Dastanda sonuncu mənasına rast gəlinir.
Mənə qürbət verib xaliqi-sübhan,
Müxənnət kimsəni kor e... Ətraflı
Acmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğluyam, acalmışam
Xotkarlardan bac almışam,
Deməginən qocalmışam,
Hələ ki, Babay-Əmirəm. (“Koroğlu ilə Bolu bəy”) (“Bolu–Şamaxı”)
Qeyd: Digər variantlard... Ətraflı
