Onlayn lüğət

Ən son əlavə edilənlər

62

anafora

Şeirdə misraların, nəsrdə isə cümlələrin əvvəlində eyni səs, söz və ya ifadələrin təkrarı. □ Anafora fonetik, leksik və sintaktik xarakterli ola bilər.
Fonetik anafora (səslərin təkrarı):
Sənət aləmində kifayət imiş,
Sən demə, vicdansız, qansız “d...    Ətraflı

63

anakoluf

Fikrin bədii təsir gücünü artırmaq məqsədilə cümlənin elementləri arasında sintaktik əlaqənin, qrammatik normanın pozulması.  Cümlə üzvləri sintaktik normalar yox, məna əsasında birləşir. Daha çox atalar sözü, bayatı kimi janrlarda rast gəlmək mü...    Ətraflı

64

anakreontik poeziya

İntibah dövrü Avropa ədəbiyyatında geniş yayılmış şən əhvali-ruhiyyəli lirika.  Termin M.ö. 570–478-ci illərdə yaşamış qədim yunan şairi Anakreontun adından götürülmüşdür. İlkin nümunəsi yunan şairlərinin “Anakreontika” adlı şeirlər məcmuəsidir....    Ətraflı

65

analogiya

Ədəbiyyatda geniş yayılmış bədii üsul: mahiyyəti etibarilə eyni və ya bənzər situasiyaların, obrazların təsviri.  Müasir ədəbiyyatda daha çox istifadə olunur. Müəllif nəzərdə tutduğu ideyanı daha qabarıq çatdırmaq üçün müxtəlif məkanda və ya zama...    Ətraflı

66

anapest

Antik poeziyada və rus şeirində vurğusu 3-cü hecaya düşməklə üçhecalı bölgüyə əsaslanan şeir ölçüsü.  A. ilə yazılmış şeirlərin hər misrasında üç və ya dörd A. stopası olur....    Ətraflı

67

anaqram

Eyni hərflərin müxtəlif ardıcıllıqla birləşməsindən əmələ gələn sözlər; məs.: qısa – asqı.  Ədəbiyyatda, əsasən, poeziyada müəllifin söz ustalığını nümayiş etdirən xüsusi bədii üsul və ya nəyisə, məsələn, şəxsi məlumatları gizlətmək məqsədilə işl...    Ətraflı

68

anastrofa

Üslubi fiqur: cümlə tərkibindəki sözlərin əvvəlcə düz, sonra əks sıra ilə düzülüşü.  A.-da birləşmənin mənasına xələl gəlmir, sadəcə, nitqin ekspressivliyi artır; məs.: Altdan geyinib, üstdən qıfıllandı, üstdən geyinib, altdan qıfıllandı. A. folk...    Ətraflı

69

anaxronizm

1. Bədii əsərdə müxtəlif tarixi dövrlərə aid hadisə və ya şəxslərin eyni zamanın hadisəsi və ya adamı kimi əks etdirilməsi.  N.Gəncəvi “İsgəndərnamə” poemasında müxtəlif dövrlərdə yaşamış yeddi yunan alimini bir araya gətirməsi ilə A. yaradıb. Mü...    Ətraflı

70

and

Şifahi ədəbiyyatda deyilənin həqiqət olduğunu nəzərə çarpdırmaq üçün obrazın istifadə etdiyi deyim, söyləmə, etiket.  Bəzən “And-qəsəm” kimi işlədilən bu ifadə Kərkük folklorunda “yemin” də adlandırılır. A.-ların məzmunu çox zaman mifik və dini t...    Ətraflı

71

anekdot

1. Qərb ədəbiyyatında siyasi məzmunlu kiçik komik hekayə.  A.-lar daha çox tarixi şəxsiyyətlər haqqında yazılır, kəskin siyasi məzmun daşıyırdı.
2. Bax: lətifə....    Ətraflı

72

annominasiya

Üslubi fiqur: eyni kökə, müxtəlif morfoloji tərkibə malik sözlərin ardıcıllıqla işlədilməsi.  A. parexeza, paronomaziya, poliptot kimi üslubi fiqurların ümumi adı kimi işlənir; məs.: Papaqçının papağı olmaz (atalar sözü); Yollar yolçuların yol yo...    Ətraflı

73

annotasiya

Bədii, elmi əsərin, kitabın qısa məzmunu, xarakteristikası.  A.-da kitabın məzmunu ilə yanaşı, onun əsas məziyyətləri, ünvanlandığı oxucu auditoriyası və s. göstərilir. Müəllif haqqında qısa məlumat da öz əksini tapa bilər....    Ətraflı

74

anonim

Müəllifi bəlli olmayan imzasız əsər. □ Əsərlərin anonim olmasının əsas səbəbi onların siyasi məzmunu ilə bağlı olmuşdur. Belə ki, siyasi təqiblərdən çəkinən müəlliflər öz adlarını gizlətməyə məcbur olmuşlar. İmzasız əsərin müəllifi həmin əsərin di...    Ətraflı

76

antifrazis

Məcazın növlərindən biri: kinayə, mübaliğə və s. məqsədlə anlayışın əksmənalı sözlə adlandırılması.  “Əclafın yaxşı səsi var!” cümləsində “əclaf” A.-dir. Digər nümunələr: “Əhsən, daha sənə sözüm yoxdur!”, “Ay zalım, gəl çıx da!” və s....    Ətraflı

77

antik ədəbiyyat

Qədim yunanların və romalıların yaratdığı ədəbiyyat. □ Antik ədəbiyyata aid yazılı abidələr M.ö. I min­illikdə və eramızın I minilliyinin əvvəllərində qədim yunan və latın dillərində yaradılıb. Xronoloji baxımdan yunan ədə­biyyatı daha əvvəl forma...    Ətraflı

78

antik roman

M.s. I–IV əsrlərdə yaranmış qədim yunan və Roma ədəbiyyatı janrı.  Yunanların özləri bu əsərləri “əməllər”, “hekayələr” və ya “kitablar” adlandırırdılar. İlk dəfə onlara A.R. termini 1670-ci ildə Pyer-Daniel Yue tərəfindən şamil edilib. Günümüzə...    Ətraflı

79

antik yunan tetralogiyası

Qədim yunan teatrında üç faciə (trilogiya) və faciələrin süjetinə məzhəkəli əlavə xüsusiyyəti daşıyan bir satirik dram.  Esxildən sonra satirik dram tetralogiyadan asılı olmayan müstəqil janr kimi qəbul edilməyə başladı....    Ətraflı

80

antiklimaks

Üslubi fiqur: söz və ya söz birləşmələrinin semantik cəhətdən zəifləyən, azalan istiqamətdə düzülüşü.  Nağıllarda tez-tez rast gəlinən “9 ay, 9 gün, 9 saat, 9 dəqiqə, 9 saniyədən sonra” A.-a nümunədir....    Ətraflı