Niyə doğum günü yox, ad günü? Türk aləmində kişi igidlik göstərdikdən, yəni doğum günündən çox sonra ona ad verilirmiş. İndi “doğum günü” anlamında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
Bu sözün sinonimi ara kəlməsidir (Adalar dənizi ilə yanaşı, Aralıq dənizi də işlədilir). Zənn edirəm ki, hər iki söz eyni olub, sonra mənalarında müəyyən fərq yaranıb. Həm ada, həm də ara tarixən “hər tərəfi su olan yer” anlamını əks etdirib. Qədimdə bu sözün yerinə, otruğ işlədilib. İndiki orta... Ətraflı
Bax: adəm. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
Adam sözü “Adəm” deməkdir, -yana isə farsca -anə (-yanə) şəkilçisinin dəyişmiş formasıdır (şairanə...), bizdəki -casına şəkilçisinin sinonimidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
lat. adaptatio – uyğunlaşma... Ətraflı
Törəmə kökü ada(maq) feilidir, addım sözü ilə eyni kökə malikdir. İlk kök ay (getmək) kəlməsidir, y və d əvəzlənməsi təbii haldır (quyu əvəzinə, quduq işlədilən vaxtlar olub). Tıx və tıxa qəlibi üzrə ay və aya (ada) feili düzəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
Türkmən dilində ad-a-maq feili “ad eləmək”, “niyyət eləmək” anlamında işlədilir. Adaq ismi həmin feildən düzəlib və “ad eləmək” mənasını əks etdirir. Adaqlı sifəti də adaq ismindən əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
Bu söz ad və daş hissələrindən ibarətdir; daş hissəsi əş kimi olub, “birgəlik, oxşarlıq” bildirib. Adaş “adı bir olan” deməkdir. (-daş şəkilçisi qardaş, yoldaş... sözlərində də işlədilir). Sözün məcazi mənası da var: “dost, yoldaş” anlamlarında işlədilir. Adaş kəlməsi, əslində, addaş kimi olub. B... Ətraflı
Ada feilimiz olub və 2 mənada işlədilib:
1. Ad vermək.
2. Ad eləmək. Adaxlı 2-ci məna ilə bağlıdır, “oğlanla qızı bir-birinə ad eləmək” (nişanlamaq) deməkdir. Ada felindən adaq ismi, ondan isə adaxlı sifəti əmələ gəlib. İzahlı lüğətdə adax sözünün “nişan” mənası öz əksini tapıb. Türkmən dilində... Ətraflı
Qədimdə bizim “və” mənasında (bu, ərəbcədir) işlədilən ma bağlayıcımız olub. Adbaad sözündəki ba həmin ma-nın dəyişmiş formasıdır (az-maz sözündə özünü saxlaya bilib). Söz admaad kimi olub, sonra adbaad şəklinə düşüb. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
Sözün əsli orda-burda kimi olub, sonra dəyişib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
Dialektlərdə addamaq feili və addama ismi var. Birinci, suya daş qoyub ayağı üstünə basmaqla o biri taya keçmək deməkdir; ikinci “nərdivan” mənasında işlədilir. Hər ikisi addım kəlməsi ilə bağlıdır. Sonuncu söz “ayağı nərdivanın basqıclarına (pillələrinə) qoymaqla yuxarı qalxmaq və ya aşağı enmək... Ətraflı
Əsli ad-la-ma-c kimi olub. Addım (adaq, ayaq) sözü ilə qohumdur. Mənası “arxda keçid yeri” deməkdir. D-y əvəzlənməsinin mövcudluğunu (qudu və quyu və s.) nəzərə alaraq deyə bilərik ki, elə addım və ayaq da kökdaş sözlər olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
Mənbələrdə ad (ay, ad) sözləri rus dilindəki “шагать”mənasında verilib. Belə məlum olur ki, ayaq və addım sözlərinin kökü feildir. Ay “yerimək”dir, ayaq isə “yerimək üçün vasitə”dir. Addım atmaq isə sinonimlər birləşməsini xatırladır, hər ikisi eyni kökə malikdir. Atmaq sözündə at (ay, ad) kəlməs... Ətraflı
Yunanca aden (vəzi) və oma (şişmə) sözlərindən törəyib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
Qədim yəhudi dilində “insan” deməkdir. Bizə ərəb dilindən keçib. Türk aləmində kişi sözü işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
İlk peyğəmbərdən (Adəm) başlayaraq indiyə qədər (xatəm “sonuncu” deməkdir, görünür, xətm, xitam sözləri ilə qohumdur) olan, yəni “ilk peyğəmbərdən son peyğəmbərə” qədər deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
Ərəb sözüdür, vərdiş sözünün sinonimidir. Mənası “alışmaq, uyğunlaşmaq” deməkdir, bizdə (türk aləmində) öyrənik sözündən istifadə olunub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
Bu, ərəb mənşəlidir, ədat yerində işlədilir və a saiti uzun tələffüz olunur. Hərfi mənası “əsla” deməkdir (“onunla adı işin olmasın” cümləsi el arasında çox işlədilir). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
