Kağızın eninə oriyentasiyasını nəzərdə tutan ölçü göstəricisi; eni hündürlüyündən çox olan nəşr formatı.... Ətraflı
On iki hecalı fransız şeir forması. Misraların ortasında sezura, altıncı və on ikinci hecalarda mütləq vurğu tələb edir. Misralar cüt-cüt qafiyələnib beyt əmələ gətirir. İlk nümunəsi “Böyük Karlın Beytülmüqəddəs və İstanbula səyahəti” (XI əsr) s... Ətraflı
Başqa dillərdən alınıb ana dilində işlədilən söz. □ Azərbaycan dilində alınma sözlər mənşəyinə görə iki əsas qrupa bölünür: ərəb-fars (müəllim, pəncərə, xaric, məktəb, kitab və s.) və rus-Avropa (demokratiya, traktor, maşın, jurnal və s.) mənşəl... Ətraflı
Başqa dillərdən alınan şəkilçilər. □ Azərbaycan dilində işlənən ərəb-fars mənşəli alınma şəkilçilərin bir çoxu alınma sözlərin şəkilçiyə çevrilməsi nəticəsində əmələ gəlmişdir. Məsələn, -kar (xilaskar), -xana (kitabxana), -dar (hökmdar), -pə... Ətraflı
Bədii əsərdə mücərrəd fikir və anlayışların konkret və şərti obrazlar vasitəsilə ifadəsi. □ Alleqoriyadan təmsil, nağıl, habelə satirik əsərlərdə daha çox istifadə edilir. Belə bədii nümunələrdə, məsələn, tülkü surəti hiyləgərliyi, qurd acgözlüyü,... Ətraflı
Nitqdə ahəngdarlığı gücləndirmək məqsədilə eyni və ya səs məxrəci yaxın olan samit səslərin təkrarı; məs.: uma-uma döndüm muma. □ Alliterasiya bədii ahəng və intonasiyanı qüvvətləndirmək, habelə əyaniliyi canlandırmaq məqsədi daşıyan ifadə vasitə... Ətraflı
Üslubi fiqur: hər hansı fikri daha qabarıq ifadə etmək üçün məşhur deyimlərin və ya şəxs adlarının işlədilməsi. Bu cür ifadələr konkret rəvayət və ya şəxs adı ilə assosiasiya olunduğundan nitqi daha obrazlı və təsirli edir; məs.: “O olmasın, bu... Ətraflı
Müxtəlif müəlliflərin eyni mövzu və ya janrda yazılmış bədii, elmi əsərlərindən ibarət qeyri-dövri məcmuə. İlk ədəbi A.-lar XVIII əsrin ortalarında Fransada, həmin əsrin sonlarında Rusiyada yaranıb. Azərbaycanda inqilabdan əvvəl A.-lar, əsasən,... Ətraflı
Bədii əsərdə məntiqi əlaqənin bilərəkdən pozulması. A.-dən ədəbiyyatda bədii vasitə kimi, əsasən, komik effekt yaratmaq məqsədilə istifadə olunur. Əsərdə heç bir məntiqə sığmayan mənasız ifadələr, səbəb-nəticə əlaqəsinin pozulması və ya olmaması... Ətraflı
Nəcib, xeyirxah dilək ifadə edən söyləmə; folklorun ən qədim janrlarından biri. □ Alqış xeyirxahlıq, xoş arzular, təbrik, sevinc, mehribanlıq ifadə edir. Nəzm və nəsr şəklində olur. Konkret forma və həcmlə məhdudlaşmır. Dilimizdə etiket şəklində m... Ətraflı
Müəllifin və ya real şəxsin xarakteri ilə eynilik və ya bənzərlik təşkil edən personaj, psixoloji portret, ikinci "mən". Bu termini prototipin əksi kimi qəbul etmək olar. İfadə ilk dəfə Miladdan öncə IV əsrdə yaşamış yunan filosofu Zen... Ətraflı
Qazax poeziyasında qafiyə quruluşu a.a.b.c.c.b şəklində olan şeir növü. Məşhur qazax şairləri Abay Kunanbayev və Sultanmahmud Toraykirovun yaradıcılığında çox işlənib.... Ətraflı
Hər bəndi altı misradan ibarət şeir şəkli. □ Avropa poeziyasında sekstina, Şərq poeziyasında müsəddəs altılıq şəklindədir.... Ətraflı
Keçmiş SSRİ məkanında, o cümlədən Azərbaycanda təxminən 1925-1945-ci illər arasında doğulmuş yaradıcı ziyalılar nəsli. A.-ın görüşlərini formalaşdıran tarixi kontekst stalinizm, Böyük Vətən müharibəsi, “mülayim iqlim” dövrü olmuşdur. Uşaqlıq ill... Ətraflı
Üslubi fiqur: nitqdə bilərəkdən və ya qeyri-ixtiyari yol verilmiş ikimənalılıq, ifadənin aydın olmaması. A. bir neçə yolla yaranır:
1) Kalambur – söz oyunu. Məşhur lətifədə Molla Nəsrəddinin tütək almaq üçün ona pul verən uşağa “Sən çaldın” demə... Ətraflı
Antik poeziyada və rus şeirində vurğusu 2-ci hecaya düşməklə üçhecalı bölgüyə əsaslanan şeir ölçüsü. A. ilə yazılmış şeirlərin hər misrasında üç və ya dörd A. stopası olur.... Ətraflı
Antitezanın növlərindən biri: eyni predmetin iki antaqonist xüsusiyyətinin qarşılaşdırılması. Nümunə:
Necə rəhmlidir, necə amansız,
Necə mehribandır qadın ürəyi!..
Bahar da olar o, qış da olar o,
Damladır, ümmandır qadın ürəyi. (T.Bayram)... Ətraflı
1. Bədii ifadəni gücləndirmək məqsədilə sinonimlərin, antonimlərin, məcazların və ya üslubi fiqurların yanaşı işlədilməsi. Əsasən, ritorikada işlədilən bu vasitədən bədii ədəbiyyatda, xüsusilə poeziyada da geniş istifadə olunur. Məsələn, aşağıda... Ətraflı
Üslubi fiqur: cümlə, şeir misrası və ya bəndinin sonundakı sözün (sözlərin) növbəti cümlə, misra və ya bəndin əvvəlində təkrar olunması. Adətən, ikinci dəfə işlədilən leksik vahid məntiqi vurğu tələb edir və daha yüksək emosional təsirə malik ol... Ətraflı
