1. Botanika. Qarpız, qovun və xiyar cinsindən, yerə yayılan iriyarpaqlı bir bitkinin uzunsov, ya girdə, sarımtıl və ya yaşıl meyvəsi; balqabaq, kud... Ətraflı
1. Əvvəl, irəli. □ Məktub bir ay bundan qabaq göndərilib.
2. Tez. □ Hamıdan qabaq kim gəldi?
3. Sifət kimi: əvvəlki, keçmiş. □ Qabaq zaman.
4. Cəm... Ətraflı
Sözün əsli qaraq (göz) kimi olub “ön tərəf” anlamını əks etdirib, qarşı kəlməsi ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
Dialektlərin bəzilərində buynuzu olmayan keçiyə, qoyuna qabaq (başı hamar olan) deyirlər. Ehtimal ki, belə heyvanların başı balqabağa bənzədilir (hamar olur) və söz də buradan irəli gəlib. Rus dilindəki “тыква” mənasında işlədilən qabaq sözünü alimlərin bəziləri türk, bəziləri alman, başqaları os... Ətraflı
Üz, sima. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Cavan oğlan, ölkənizə üz tutub,
Bir qız sorağına gəldim, ha gəldim.
Osman gözəlinin düşdüm eşqinə,
Açıq qabağına gəldim, ha gəldim.
(“Ko... Ətraflı
Qarşı-qarşıya, üz-üzə, üzbəüz, bir-birinin önündə. □ Qabaq-qabağa oturmaq.... Ətraflı
qarşılaşdırmaq, tutuşdurmaq, müqayisə etmək.... Ətraflı
Qabaq-qabağa, qarşı-qarşıya, üz-üzə. □ Qabaq-qarşı oturmaq.... Ətraflı
Qabaq, göz qabağında olan, görünən yer. □ Qabaq-qənşər qayalıqda kəklik oxuyur; Var ol səni, xallı pəri, bu təbrik üçün. (M.Araz).... Ətraflı
Belə bir deyim var: xəstə sağalacaq olsa, həkim qənşər gələr. Salyanda qabaq-qənşər sözü qabaq-qarşaq kimi işlədilir. Qarşı sözü vaxtilə ”baxmaq” sözünün sinonimi olmuş qaramaq feilinin dəyişmiş şəklidir, qabaq-qənşər sinonimlər biləşməsidir, “qabaq-qabağa”, “göz-gözə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. E... Ətraflı
Əvvəlcə, əvvəldən, irəlicə, irəlidən. □ Mən qabaqca söyləmişdim.... Ətraflı
Qabaqdan, əvvəldən, irəlicədən. □ Qabaqcadan şərtləşmək. Qabaqcadan xəbər vermək.... Ətraflı
1. Ən şüurlu, ən gözüaçıq, ən təşəbbüslü; işdə, mübarizədə hamıdan irəlidə gedən, ən fəal. □ İstehsalat qabaqcılları.
2. Öz inkişafına görə o biril... Ətraflı
Hər hansı bir işdə qabaqcıl olma, ön sırada olma; birincilik, təşəbbüsçülük. □ İşdə qabaqcıllıq.... Ətraflı
1. İrəlidə, qabaq tərəfdə. □ Qabaqda oturmaq.
2. Gələcəkdə, irəlidə. □ Hələ qabaqda ay var, il var, nə tələsik iş var?! (Atalar sözü).... Ətraflı
1. Qabaqda, irəlidə olan; qabaqda duran, ya oturan. □ Qabaqdakı evlər.
2. Yaxındakı, irəlidəki. □ Qabaqdakı kəndin adı nədir?... Ətraflı
1. Qabaq tərəfdən, ön tərəfdən; qarşı tərəfdən; qarşıdan. □ Mən qaçıram bəladan, bəla çıxır qabaqdan. (Atalar sözü).
2. Qabaqcadan, əvvəlcədən, əvv... Ətraflı
Gələcəyi görən, bəsirətli, açıqfikirli; qabaqcıl, tərəqqipərvər. □ Qabaqgörən adam.... Ətraflı
Qabağı görmə, gələcəyi görmə; açıqfikirlilik, bəsirət. □ Qabaqgörənlik hər kəsin məziyyəti deyil.... Ətraflı
Yol kəsmə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Bura elə keçiddi ki, Türkmandan gələn yolların hamısı gəlib buradan keçirdi, Koroğlu yaxınlaşanda baxdı ki, keçid kəsilib. Bildi ki, xəbər tutub qabaqkəsdi... Ətraflı
