1. İnsan və heyvan ayağının dal hissəsi. □ Çox gəzməkdən dabanlarım sızıldayır.
2. Ayağa geyilən şeylərin arxa hissəsi; ayaqqabı altının arxa tərəf... Ətraflı
Bəzi türk dillərində bu söz təbən kimi işlədilir və “aşağı”,”yastı” mənasını verir. Su dəyirmanında da daban olur, qapının da dabanı var, mənaları “üstündə saxlayan, aşağısında duran”, “söykənəcək” deməkdir. Tapan sözü də var, təxminən, ”dişsiz dırmaq” deməkdir. Görünür, bu da daban sözü ilə ba... Ətraflı
Dəyirmanda üst daşınsürətini nizamlayan qurğudur. Davranmaq, dəbərmək sözləri ilə qohumdur. Türkmən dilində qez adlanır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
Dəyirman daşının işini nizamlayan dəmir hissə. □ Dabanı bərkit, daş düşər (Qazax); Də:rmanın dabanın yendir, unu yaxşı üyüssün (Qafan).... Ətraflı
Tütün bitkisinin kökə yaxın yarpaqları. □ Tənbəkinin dabani çəkməyə çox yüngüldü.... Ətraflı
Həncama əvəzində qapını çərçivəyə birləşdirən oxcuqlar (qapı bu oxcuqlar üzərində fırlanır). □ Qapı dabanınnan çıxdı.... Ətraflı
Sinə. □ Əbdal kimi dabanını niyə əçirsin?... Ətraflı
yüyürüb getmək, uzaqlaşmaq; ~ dabanına tüpürmək.... Ətraflı
bir yerə dəfələrlə gedib-gəlmək; ~ ayaq döymək.... Ətraflı
►«Sürətli qaçmaq, aradan çıxmaq» mənasında işlədilən ifadə. İfadә xalq yazıçısı Anarın «Dantenin yubileyi» povestindən qaynaqlanır.
Əsasәn, danışıq dilindә işlәnәn bu ifadәnin əsli «Daban әlaltı»... Ətraflı
dayanmadan, dincini almadan getmək.... Ətraflı
1. Tamamilə. □ Daban-dabana zidd
2. Ardınca, arxasınca, birgə. □ Bu şərq küləyilə daban-dabana; Bu uzun yollarda qovub səhəri; Böyük Şərq şerinin d... Ətraflı
Qapının, pəncərənin, darvazanın alt böyründə olub, çərçivəyə girən və yuvasında dönə bilən çıxıntı. □ Qapının dabanası. Tövlə qapısının ağac dabana... Ətraflı
Bax: daban3. □ Qapı dabanadan çıxıp (Qarakilsə); Dabana qapını saxlıyır (Culfa).... Ətraflı
Zoologiya. Çəkikimilər fəsiləsindən qırmızı üzgəcli şirin su balığı.... Ətraflı
1. Sürətlə, qaçaraq, tələsik.
2. Addım-addım izləyərək. □ Kürkçüoğlu onu göz açmağa qoymayıb, dabanbasma onu paytaxtadək təqib edirdi. (M.F.Axundza... Ətraflı
Əldə, dabanda bərkləşmiş çirki sürtüb çıxarmaq üçün süngər kimi məsaməli yüngül daş; pemza, süngərdaşı.... Ətraflı
Dabandıya düşmax: mövsümi işdən ixtisara düşmək; payızda arana köçəndən sonra işdən (çobanlıqdan) azad edilmək. □ Səlim əmi dabandıya düşdü.... Ətraflı
getməyə, yola düşməyə hazırlaşmaq.... Ətraflı
hədsiz çox gəzmək, uzun məsafə qət etmək, piyada gəzməkdən yorulmaq.... Ətraflı
yubanmaq, gecikmək, ləngimək.... Ətraflı
