1. Dilçilik. Bitmiş bir fikri ifadə edən söz birləşməsi və ya söz. □ Sadə cümlə. Sual cümləsi. Budaq cümlə.
2. Hamı, hamısı, bütün. □ Yetim İmranı... Ətraflı
Ərəbcə bir mənası “topluluq” (совокупность) deməkdir. Cəm sözü ilə qohumdur: “Cümlə-cahan batsa da, batsın...”. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
Bitmiş fikir ifadə edən söz və ya sözlər. □ Təsadüfi söz yığını cümlə əmələ gətirə bilməz. Cümləni təşkil edən və cümlə üzvü rolunda çıxış edən söz və söz birləşmələri bir-biri ilə məna və qrammatik cəhətdən əlaqəli olur. Cümlənin baş üzvlərdən ib... Ətraflı
Bitmiş bir fikri ifadə edən söz və ya sözlər. Cümlədə ya müəyyən bir hadisə haqqında məlumat verilir, ya bir şey soruşulur, ya da bir iş tapşırılır (əmr edilir).... Ətraflı
►Faydalı işlə məşğul olmayan, tüfeyli hәyat sürən adamları sәciyyәlәndirmәk üçün işlədilən ifadə. İfadə qədimdən müxtəlif xalqlar arasında həftənin günləri ilə bağlı yaranmış ibtidai inamla bağlı... Ətraflı
Cümlədə bir-biri ilə bağlı olan, müəyyən bir suala cavab verən söz və ya söz birləşmələri: mübtəda, xəbər, təyin, tamamlıq, zərflik.... Ətraflı
Cümlədə sintaktik vəzifə daşıyan, digər sözlərlə məna və qrammatik cəhətdən əlaqələnən, müstəqil məna ifadə edən söz və söz birləşmələri. □ Cümlədəki üzvlərin heç də hamısı digər sözlərlə əlaqələnmir. Cümlə üzvü olmağın əsas şərti tərkibində olduğ... Ətraflı
Özündən əvvəl gələn üzvün mənasını aydınlaşdıran, konkretləşdirən söz və ya söz birləşməsi. □ Əlavələr aid olduqları üzvdən sonra gəlir, həmin üzvün sintaktik funksiyasını daşıyır və ondan fasilə, intonasiya ilə ayrılır. Yazıda əlavələr aid olduğ... Ətraflı
Bütün dünya, bütün aləm. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Mərd böyüyüb mərd ağası, mərd xanı,
Tutacaq şöhrəti cümlə-cahanı,
Gəzəcək Misiri, Şamı, Osmanı,
İgid gərək qabağında tablasın.
... Ətraflı
Sintaktik, üslubi və mənaca əhəmiyyətinə görə cümlə üzvlərinin bir-biri ilə əlaqəli şəkildə növbələşməsi. □ Qrammatik normanın tələbinə görə, cümlədə mübtəda əvvəl, xəbər sonda gəlir. Tamamlıq və zərflik xəbərdən əvvəl gəlir. Təyin isə aid oldu... Ətraflı
Cümlənin qrammatik əsasını təşkil edən üzvlər: mübtəda və xəbər. □ Cümlənin baş üzvləri arasında uzlaşma əlaqəsi (şəxsə və kəmiyyətə görə) olur. İstənilən sadə cümlədə baş üzvlərdən ən azı biri iştirak edir.... Ətraflı
Cümlənin baş üzvlərini izah edən, onların mənasını genişləndirən cümlə üzvləri.... Ətraflı
Cümlənin baş üzvlərini izah edən, onların ehtiva etdiyi məlumatları genişləndirən cümlə üzvləri: tamamlıq, təyin, zərflik. □ Cümlənin ikincidərəcəli üzvlərindən tamamlıq və zərflik xəbərə aid olur, təyin isə bütün cümlə üzvləri ilə əlaqələnə bilir.... Ətraflı
Cümlənin baş üzvlərdən (mübtəda və xəbər) ibarət tərkib hissəsi. □ Cümlənin qrammatik əsası cümlədəki əsas fikri, onun məğzini ifadə edir. Cümlənin sintaktik təhlili, adətən, qrammatik əsasın müəyyən olunmasından başlayır.... Ətraflı
Hamınız. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğluyam, sərt qayadan atıllam,
Harda dava olsa, orda tapıllam.
Ac qurd kimi cümlənizə təpilləm,
Ortadan olmazsa, uc alam gedəm!
(“Koroğlunun İst... Ətraflı
Danışığında və yazısında qəliz, təmtəraqlı cümlələr, ibarələr işlətməyi sevən adam.... Ətraflı
