1. Üzərinə müxtəlif naxışlar, rəng və s. basılmış. □ Basma çit. Basma sətin. Basma kəlağayı.
2. İsim kimi: parça üzərində naxış. □ Qanovuz köynəyin... Ətraflı
1. Arxaizm. Çap edilmiş, mətbəə və ya basma üsulu ilə hazırlanmış; mətbu (əlyazma əksi). □ Basma kitab.
2. Basılmış, sıxılmış şey; kərpic şəklində... Ətraflı
Yazı qurulayan kağız, suçəkən kağız; yazını qurutmaq üçün üzərinə hopdurucu kağız parçası keçirilmiş alət; pres. □ Bəli, uzun sözün qısası, yazdım... Ətraflı
Bir-birinin içinə keçirməklə bağlanan.... Ətraflı
Dialekt. Buxarı və ya ocaq bacasının kənarı.... Ətraflı
Dialekt. Kömür hazırlamaq üçün yığılmış odun qalağı.... Ətraflı
Dialekt. Balaca çay və arxlardan keçmək üçün suya tökülən şax budaq; şax və çırpıdan qayrılan körpü.... Ətraflı
Saç boyamaq üçün rəng. □ O, başına həmişə basma qoyardı.... Ətraflı
Tarix. Rusiyada monqol-tatar istilası dövründə üzərində tatar xanının şəkli olan möhür.... Ətraflı
Qamışdan hörülən həyət qapısı.... Ətraflı
Yalan, gop. □ Bejə yerə boğazını yırtma, hamı bilir ki, sözləriyin hamısı basmadı.... Ətraflı
Kərmə (mal peyinindən hazırlanan yanacaq). □ Basmanın üsdünü süpür, gələx' kəsəx', Ay Səlvi (Çənbərək); Ay uşax, basmanı su töküf əyaxlıyın tovuxlar eşməsin (Xanlar); Basmanı quruduf quta... Ətraflı
Bir-birinin içinə keçməklə bağlanan düymə.... Ətraflı
Kömür yandırmaq üçün yığılmış odun qalağı.... Ətraflı
Çay və ya arxdan keçmək üçün şax – budaq və s. düzəldilən keçid körpü. □ Büyün sabaxdan əlləşdix', Şəmkirdən bir basma basa bilmədix' (Şəmkir); Basmadan o taya adda (Kürdəmir).... Ətraflı
1. Suvat (çaydan su götürmək üçün düzəldilən yer). □ Basmanın üssündə durub su götürüllər.
2. Çaydan su götürülən yerdə əl tutmaq üçün basdırılan uzun ağac. □ Su gəlib suatdan basmanı aparıb.... Ətraflı
Yolayırıcı.... Ətraflı
Ov yeri, ovlaq.... Ətraflı
Buxarı və ya peç bacasının qapağı. □ Bizim buxarının basması yoxdu.... Ətraflı
Otun arabadan aşmaması üçün onun üstünə qoyulub bağlanan uzun ağac.... Ətraflı
Bir yaba ağzı qədər, bir dəstə <kol>. □ Bir basma tikan ver, çəpərin bu uçuğunu qayrax.... Ətraflı
Basma işi ilə məşğul olan adam, qəlib basan adam.... Ətraflı
Tarix. Orta Asiyada basmaçılıqda iştirak etmiş adam. □ .. bütün basmaçı hissələrini dağıtdılar. (Ə.Sadiq)... Ətraflı
Yalançı, gopçu. □ Basmaçının biridi, unun çox da sözünə baxma (Oğuz); Basmaçı özünnən basey, qozaley (Daşkəsən); Bax, Meytidən özünü gözdə, yaman basmaçıdı (Gəncə).... Ətraflı
Kömüryandıran, kömürçü. □ Bir dəsdə basmaçı götürüb özdəriçün basma qoyməyə getdilər.... Ətraflı
XX əsrin 20–30-cu illərində Mərkəzi Asiya respublikalarında sovet hakimiyyətinə qarşı silahlı milli müqavimət hərəkatının iştirakçıları. B. adını onlara sovet mətbua... Ətraflı
Rusiyada 1917-ci il fevral inqilabından sonra formalaşmış və əsasını Mərkəzi Asiyanın yerli əhalisi təşkil edən hərbi-siyasi hərəkat. Milli azadlıq xarakteri daşıyan... Ətraflı
Tarix. 1917-26-cı illərdə Orta Asiyada sovet hakimiyyətinin devrilməsi uğrunda silahlı milli hərəkat. □ Basmaçılığın ideoloji əsası.... Ətraflı
Bir-birinin içinə keçən iki metal hissədən ibarət düymə.... Ətraflı
Üzərinə rənglənmiş xüsusi qəliblərin basılması ilə parçada naxış alınmasından ibarət qədim xalq sənəti növü; naxışvurma üsulu. □ Basmanaxış üsulu i... Ətraflı
1. Üstdən sıxmaq, təzyiq etmək, ağırlıq vermək; sıxışdırmaq, itələmək. □ Qar basıb, ağacın budağını yatırdı.
2. Tapdalamaq, ayaqlamaq, basdalamaq.... Ətraflı
Qalib gəlmək, məğlub etmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Adımı neynirsən? Basmısan, kəs! (“Koroğlunun Dərbənd səfəri”)
*
Koroğlu dedi:
– İgid, bu dəfə bas... Ətraflı
Mayalamaq, mayalandırmaq (heyvanlar haqqında). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bir gün ilxıçılardan biri Mirzəyə xəbər gətirdi ki, Ceyhun çayından bir at çıxıb iki madyana basıb, sonra qayıdıb suya... Ətraflı
Başdansovma, səliqəsiz, tələsik. □ Muna bax, mən ölüm, bələ şalvar tikəllər? Basmaqafiyə eliyif atıf o yana.... Ətraflı
1. Heç bir fikir işlənilmədən, kor-koranə təqliddən ibarət olan; şablon.
2. Başdansovma, atüstü, tələsik görülmüş.... Ətraflı
Birdən qaba surətdə basıb tutmaq, qamarlamaq, süpürləmək, tutmaq, sıxcalamaq. □ Pişik siçanı basmarladı.... Ətraflı
Basmaq (altına almaq) sözü ilə kökdaşdır. Bas-ma-ar-la-maq kimi olub, qamarlamaq qəlibi üzrə yaranıb. Ehtimal ki, buradakı -la şəkilçisi əslində -ala kimi olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
