1. Heyrət içində olan, təəccüblənmiş. □ Mən bu işə matam.
2. Şahmat oyununda məğlubiyyət, məğlub olma.... Ətraflı
Farscadır, “öldü” deməkdir (şahmat - “şah öldü” kimi başa düşülüb). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)... Ətraflı
Sakit, lal. □ Kür bırda yap mat axır (Kürdəmir); Su mat axan yerdə iri balığ olur (Əli Bayramlı).... Ətraflı
Şahmat oyununda məğlub etmək, udmaq, oyunu aparmaq, mat qoymaq.... Ətraflı
1. Təəccüblənmək, heyrət etmək; ~ yerində quruyub qalmaq, barmağı ağzında qalmaq.
2. Şahmatda məğlub olmaq, uduzmaq.... Ətraflı
hədsiz təəccübləndirmək, heyrətləndirmək.... Ətraflı
şahmat oyununda qalib gəlmək.... Ətraflı
Mat-mat baxmaq – donuxmuş halda sakit-sakit baxmaq, heyrətlə, təəccüblə baxmaq. □ Balaca dörd yaşında Cəbi atasına mat-mat baxardı, bir söz də söyl... Ətraflı
Heyrət içində, böht içində, çox təəccüblə. □ Mat-məbhut durmaq.... Ətraflı
Matı-qutu qurumaq (çəkilmək) – donub qalmaq, heyrət içində olmaq. □ Qorxudan matı-qutu çəkildi.... Ətraflı
Matı-qutu qurumaq: donub-qalmaq, heyrət içində olmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
... indi elə bilginən ki, don vuruf donuzdurufdu, heç ürəkləri üstə gəlmer, matdarı-qutdarı quruyufdu. (“Pəriza... Ətraflı
İspaniyada və Latın Amerikasının bəzi ölkələrində buğa döyüşündə buğaya qılıncla axırıncı, öldürücü zərbəni vuran baş döyüşçü, toreador. □ Firəngiz... Ətraflı
Nadir tapılan qiymətli şey. □ Bı matağam şeydi, hər adamda olmaz; Bı çox matağam şey dögür, nöhün tə:rifli:rsən?... Ətraflı
Qiymətli, aztapılan şey, əziz şey (adətən istehza məqamında işlənir). □ Apar matahını evində saxla, indi ki, çörəyimizə naşükürlük edir. (Mir Cəlal).... Ətraflı
Müasir dildə “qiymətli, az tapılan şey, əziz şey” mənasında işlənir. Dastanlarda “mal, əmtəə” mənasında rast gəlinir.
Ay ariflər, heç kəs yalqız olmasın,
Yalqız işə daşdan divar deyərlər.
Bəzirga... Ətraflı
